Katılım Bankasının TLREFK'ya Endeksli Finansman Kullandırması

KARAR TARİHİ : 16.02.2023

KARAR NO : 61

TALEP ÖZETİ:

Detay proje dokümanları ve ilgili üst yazı ile birlikte tarafımıza iletilmiş olan “Taahhüt Proje Kapsamında TLREFK’ya endekslenmesi” hakkında soru ekte yer almaktadır. İlgili yazının Danışma Kurulu tarafından değerlendirilmesi talep edilmiştir. 

KARAR:

Karar talebinde ve ekinde yer alan bilgiler çerçevesinde bazı katılım bankalarının uzun vadeli finansmanlarda yüksek enflasyonun yol açabileceği riskleri bertaraf etmek için TLREFK’ya endeksli bir finansal ürün geliştirmek istediği anlaşılmaktadır. Talep yazısının ekinde de belirtildiği üzere bu üründe akitlerde aranan; bedelin belirli olması, tarafları anlaşmazlığa düşürecek belirsizliklerin ve faizin bulunmaması gibi hususlar gündeme gelmektedir. İslam hukukunda satım akdinde satış bedelinin akit esnasında belirlenmiş olması akdin sahih olarak kurulmasının şartıdır. Nitekim bu hususa Murabaha Standardının 2.5.6 maddesinde işaret edilmiştir. 

Geliştirilmek istenen bu yeni ürün kapsamında konuya yaklaşıldığında akit esnasında bir tavan fiyat belirlenerek finansmana konu malın mevcut piyasa değerinin üzerinde bir fiyatla müşteriye satılacağı daha sonra güncel TLREFK verilerine göre katılım bankasının alacağının bir kısmından feragat edeceği görülmektedir. Bu yöntemde her ne kadar satış bedeli (tavan fiyat) akit esnasında belirlenmiş olsa da ürünün yapısı gereği TLREFK verileri dikkate alınarak bu fiyatın belirli periyotlarla güncellenecek olması aslında ödenecek toplam bedeli belirsiz hale getirmektedir. Söz konusu indirim tasvir edilen ürününün ayırt edici özelliği olduğundan katılım bankasının tek taraflı rızasıyla yapmış olduğu bir feragat olarak değerlendirilemez. Bu nedenle katılım finansı ilkelerine uygun değildir.

En doğrusunu Yüce Allah bilir.