Katılım Bankacılığında Teverruk İşlemleri

KARAR TARİHİ : 04.04.2019 

KARAR NO : 12 

KARAR:

Teverruk basit(klasik) organize olması itibariyle farklı hükümlere tabi finansal bir işlemdir. Buna göre;

• Nakit temin etmek amacıyla vadeli alınan bir emtianın üçüncü bir şahsa peşin olarak satılması anlamına gelen basit teverruk aslı itibariyle fıkhen caiz bir işlemdir.
• Bu işlemin caiz olması için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:
• Malın vadeli satışa uygun olması yani altın, gümüş ve para dışında bir mal (emtia) olması
• Akitlerin genel meşruiyet şartlarını taşıması
• Emtianın akit anında mevcut ve muayyen olması
• Akitlerin birbirinden bağımsız ve muvazaadan uzak olması
• Emtianın müşteri tarafından hakiki veya hükmi olarak kabz edilmesi
• Günümüzde organize piyasalar aracılığıyla bir fon toplama ve/veya fon kullandırma yöntemi olarak başvurulan organize teverruk işleminde ise özü itibariyle geri ödemesi vadeli olmak üzere nakit temin etme amacı bulunmakta ve bu vade karşılığında fazladan bir miktar ödenmektedir. Bu açıdan söz konusu işlem, amacı itibariyle faizli muamelelere benzediği için İslam hukukunca tasvip edilmemektedir. Dolayısıyla organize teverruk işleminin fon toplama ve/veya fon kullandırma yöntemi olarak sunulması ve pazarlanması uygun değildir. 

Ancak günümüzde uygulanan şekliyle teverruk işlemine sadece ciddi ihtiyaç halinde ve faizden kaçınmak amacıyla müracaat edilebilir. Bunun içinde 1. ve 2. maddelerde belirtilenlere ilave olarak şu şartlara da riayet edilmesi gerekir:

• Nakit ihtiyacını karşılama amacıyla vadeli olarak emtia alan özel ya da tüzel kişi, emtiayı satın aldığı kişiyi (bankayı) herhangi bir şekilde devreye sokmadan bizzat kendisi ya da emtiayı satın aldığı kişiyi (banka) dışında bir vekil vasıtasıyla satılmalıdır.
• Satın alınan emtia araya başka işlemler sokularak da olsa ilk satıcısına dönecek şekilde bir organizasyon olmamalıdır.
• Yukarıdaki şartları tam olarak taşımadığı halde bunları şeklen taşıyormuş görüntüsü verilerek yapılan düzenlemeler kabul edilemeyeceği gibi bu şekildeki organize piyasalarda teverruk yapmak da caiz değildir.

En doğrusunu Yüce Allah bilir.