Murabaha Standardı 2.7.4. maddesi hakkında açıklama

KARAR TARİHİ : 30.06.2022

KARAR NO : 52 

TALEP ÖZETİ:

Murabaha Standardı’nda yer alan aşağıdaki hüküm ile ilgili olarak uygulayıcı birimlerde tereddüt oluşmuş olduğu belirtilmiş, açıklanan husus hakkında Danışma Kurulumuzun görüş ve değerlendirmeleri talep edilmiştir. 

Murabaha Standardı, m. 2.7.4’te şu ifadeler yer almaktadır: “Katılım bankası, müşterinin sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi, vade tarihi üzerinden muayyen bir süre geçtiği halde geçerli bir mazereti olmaksızın taksitlerden herhangi birini ödememesi veya geciktirmesi ya da somut verilere bağlı olarak finansal durumunun bozulacağının ve taksitleri ödemeyi geciktireceğinin anlaşılması durumunda tüm taksitlerin muaccel hâle geleceğini şart koşabilir. Ancak bu şarta istinaden muaccel hale getirilen alacaklarda, henüz vadesi gelmemiş taksitlerin kârları indirilir. Katılım bankasının, müşterinin temerrüdünden kaynaklanan zararları talep hakkı ise saklıdır.” 

Banka uygulamasında müşterinin borcu, Genel Kredi Sözleşmesi içerisinde yer alan hükümler dikkate alınarak ve hesap kat ihtarnamesi keşide edilerek muaccel hale getirilmektedir. 

Standardın yukarıdaki maddesinden; 

• Hesap kat ihtarnamesi keşide edilirken kalan taksitlerin kârlarının indirilerek borcun talep edilmesi gerektiği,
• Hesap kat ihtarnamesi tebliğ edildikten sonra müşteri ilgili borcu verilen süre içerisinde ödemese dahi, kalan borcun banka sisteminde hesap kat ihtarnamesinde belirtilen tutar kadar olacak şekilde güncellenmesi ve kalan taksitlerin kârlarının her halükârda alınamayacağı, 

anlaşılmaktadır.

Borç muaccel hale geldikten sonra müşteri yine de zamanında ödeme yapmaz ise, borç muaccel hale getirilirken indirilen kârlar ilgili borca tekrar ilave edilerek takip edilmeye devam edilebilir mi? 

Diğer taraftan banka uygulamaları incelendiğinde ifadenin, sadece müşterinin tahsilat için para getirmesi halinde vadesi gelmemiş kârlar için indirim yapılması yönünde olduğu, muaccel hale getirilen borcu ödememesi halinde ise sistemde takip edilen borçta herhangi bir değişikliğe gerek olmadığı şeklinde yorumlandığı görülmüştür. 

Konunun Danışma Kurulunca görüşülmesi ve alınacak Kurul kararının Genel Sekreterliğe bildirilmesi hususunun değerlendirilmesi.

KARAR:

Murabaha Standardının 2.7.4. maddesindeki sebeplere bağlı olarak borcu muaccel hale gelen müşteri kar indirilerek belirlenmiş olan borcunu hemen ödemesi halinde kendisinden tahsil işlemlerine ilişkin fiili masraflar dışında bir fazlalık alınmaz. Borcun hemen ödenmeyip geciktirilmesi durumunda ise aynı standardın 2.7.2. maddesi uyarınca, sözleşmede belirtilmiş olması şartıyla, belirli bir tutar, gecikme cezası olarak alınabilir. Katılım bankası gecikme cezası olarak aldığı bu tutardan yararlanamaz. Ancak enflasyon sebebiyle uğradığı zararını ve alacağının tahsili için zorunlu olarak yaptığı masrafları tahsil ettiği gecikme cezasından alabilir. Sözleşmede cezai şart belirtilmemişse gecikme durumunda, tahsil işlemlerine ilişkin fiili masraflar yanında gecikmeden kaynaklı enflasyon farkı da tahsil edilebilir. Muaccel hale gelen borcun ödenmesinin tekrar gecikmesi durumunda cezai şart veya enflasyon farkı dışında, indirilen kârlar ayrıca tahsil edilemez.

En doğrusunu Yüce Allah bilir.