Yabancı Para Katılım Fonu ve Kıymetli Maden Depo Hesaplarından Ücret Alınması Hk.

KARAR TARİHİ : 27.04.2023

KARAR NO : 68 

TALEP ÖZETİ:

YP ve kıymetli maden hesaplarından ücret alınması hakkında Birliğimiz üyesi katılım bankasından alınan başvurunun bir örneği ekte paylaşılmıştır. Başvuruda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın son yıllardaki liralaşma stratejisine vurgu yapılarak, Türk Lirası dönüşümün desteklenmesi amacıyla yapılan uygulamaları örnek gösterilmiş ve bazı hesapların yabancı para ve kıymetli maden depo hesabı bakiyelerini Türk lirasına dönmemekte olduğu, buna karşın bazı müşterilerin ise Türk Lirası hesaplardan kıymetli maden ve döviz hesaplara geçiş yaptığı ifade edilmiştir. Bu kapsamda ise bu hesaplara ücret yansıtılması amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca yayımlanmış olan ticari ve bireysel ücret düzenlemelerinde değişiklik yapılması talep edilmiştir. 

Konu hakkında Birliğimiz Yönetim Kurulunca yapılan değerlendirmede ise; katılım bankalarının fon toplama yöntemlerinden olan özel cari hesapların karz, katılım hesaplarının ise mudarebe akdi ile uygulanmakta olduğu, bu kapsamda her iki akdin de tanımı, temel özellikleri ve taraflara getirdiği hak ve yükümlülükler ile müşterinin akit çerçevesindeki konumu dikkate alındığında hesap sahiplerinden ücret talep edilmesinin katılım bankacılığı ilke ve standartları açısından da değerlendirilmesinin önem arz ettiği vurgulanmıştır. Bu kapsamda konunun Danışma Kurulu tarafından değerlendirilmesi hususu.

KARAR:

Katılım fonunu oluşturan özel cari ve katılma hesaplarının mahiyeti dikkate alındığında hangi cins para veya kıymetli maden olursa olsun söz konusu hesaplarda bulunan meblağlardan dolayı katılım bankalarının müşterilerinden ücret alması katılım bankacılığı ilkelerine uygun değildir. Zira cari hesaplara yatırılan meblağlar üzerinde katılım bankalarının dilediği gibi tasarrufta bulunma yetkisi vardır. İlgili meblağların tüm gelir ve riski katılım bankasına aittir. Müşteri parasını talep ettiğinde banka kar etsin zarar etsin, yatırılan meblağın tamamını müşteriye ödemekle yükümlüdür. Zikredilen özellikleri itibariyle cari hesaplarda bulunan paralar, müşteri açısından dilediği zamanda parasını çekme yetkisinin olduğu bir alacak, katılım bankası açısından ise borç mahiyeti taşımaktadır. Borçlunun, zimmetinde bulunup ödemekle yükümlü olduğu tutarı muhafaza ettiğini ileri sürerek alacaklıdan bir ücret talep etmesi, müşteriyle arasındaki hukuki ilişkinin mahiyetine aykırı bir durumdur. Katılma hesapları ise hesap sahiplerinin ortaklık esasları çerçevesinde parasını/kıymetli madenini değerlendirmek için yatırdığı, katılım bankasının elde ettiği kârı müşterileriyle paylaştığı bir hesap türüdür. Dolayısıyla ilgili hesaplara yatırılan meblağlar, ortaklık sermayesi niteliğindedir. Sermayeyi çalıştırmada olduğu gibi muhafaza etmede de gerekli özeni gösterme sorumluluğu işletmeciye aittir. İşletmeci sorumlu olduğu bir işten dolayı ücret talep edemez.

En doğrusunu Yüce Allah bilir.