KGF Teminatı Kapsamındaki Fon Kullandırım İşlemlerinde Kâr Oranının Belirlenmesinde Kullanılacak Formül

KARAR TARİHİ : 12.08.2021

KARAR NO : 29

TALEP ÖZETİ:

“KGF Teşvik Paketi” kapsamında; katılım bankası müşterilerinin faydalanması adına KGF teminatı sağlanırken yapılacak fon kullandırımlarında kar hesabı yapılırken kullandırım günündeki TLREF (Türk Lirası Referans Faiz Oranı) + Spread (Marj) olacak şekilde formül kullanılması talep edilmektedir. TLREF, kullandırım günündeki oran olarak dikkate alınacak ve devam edecek herhangi bir aşamada değişkenlik olmayacaktır. Bu çerçevede murabaha işlemlerinde kar oranı belirlenirken TLREF’in kullanılması talep edilmektedir. Çalışmalarına başlanan "KGF Teşvik Paketi" içeriğindeki hususlar değerlendirmelerinize sunulur.

KARAR:

TLREF’in katılım bankacılığının bazı işlemlerinde kullanılması konusunda Danışma Kurulumuz 17.04.2020 ve 09.10.2020 tarihlerinde iki ayrı karar almıştır. Bu kararlarda faizsizlik üzerine bina edilmiş bir sistemin faiz esaslı endeksleri referans almasının sistemin doğasına ve özgünlüğüne aykırı olduğu vurgulanmıştır. Kararların gerekçelerinden de anlaşılacağı üzere katılım bankacılığı işlemlerinin faizli işlemlerden farkının daha net ortaya konulması ve bu farkın gerçekliğinin anlaşılması açısından faizli rasyo ve endekslerin kullanılmaması esası önemlidir. Söz konusu meselede katılım bankalarının kar hesabı yapıp buna bağlı olarak da murabaha satış bedellerini belirlerken “TLREF + kar marjı” şeklinde bir formül kullanacakları ve sözleşme ile belirlenen bu bedelin daha sonra herhangi bir endekse bağlı olarak değiştirilmeyeceği anlaşılmaktadır. Murabaha işlemindeki en önemli kurallardan biri, satış fiyatının baştan belirli olmasıdır. Bu husus, Murabaha Standardımızın 2.5.6. maddesinde "Nihaî satış sözleşmesindeki satış bedeli, ileri bir tarihte oluşacak bir endekse bağlanmamalı, sözleşmenin yapıldığı anda kesinleştirilmelidir.” şeklinde ifade edilmiştir. Karar talebinde yer alan uygulama her ne kadar murabaha satış fiyatının sözleşme anında değişime kapalı olarak belirlenmesi açısından olumlu olsa da bu belirlemenin faizli bir referansa dayanması sebebiyle yukarıda temas edilen genel mahzurları da taşımaktadır. Bununla birlikte bir kamu kurumu olan KGF teminatı altında gerçekleştirilen murabaha işlemlerinde söz konusu formülün kullanılmasının KGF tarafından zorunlu tutulması ve bu tür işlemlerde katılım finansı ilkelerine uygun alternatif rasyo ve endekslerin geliştirilememiş olması sebebiyle katılım finansı ilkelerine uygun alternatif bir referans endeks oluşturuluncaya kadar murabaha bedelinin hesaplanmasında söz konusu formülün esas alınması mümkün görülebilir. Söz konusu hesaplamaların işaret edilen mahzurları taşımaması adına bir an önce katılım finansı ilkelerine uygun rasyo ve endekslerin uygulamaya konulması elzemdir.

En doğrusunu Yüce Allah bilir.