Kur Korumalı Mevduat Hesaplarına Prim Verilmesi Hk.

KARAR TARİHİ : 16.02.2023

KARAR NO : 63

TALEP ÖZETİ:

Son dönemde Kur Korumalı Mevduat Hesapları ile ilgili mevduat bankaları tarafından söz konusu hesaplara teşvik, prim ve bonus gibi uygulamalar ile müşteri hacimlerinin tutundurulmasına yönelik uygulamalar yapılmaktadır. 

Bilindiği üzere mevzuat gereği mevduat ve katılım fonlarına herhangi bir promosyon verilmesi mümkün olamamaktadır. Ancak Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’in 6.cı maddesine istinaden bu hesaplar söz konusu sınırlamadan muaf tutulmaktadır. Buna istinaden de bankalar bahse konu promosyon uygulamalarını kullanabilmektedirler. 

Yakın zamanda TCMB tarafından daha önce katılma hesaplarına uygulanmayan ancak mevduat hesaplarında mevcut olan politika faizi artı 300 baz puanlık sınırlamanın da kaldırılmış olması nedeniyle, katılım bankalarının bu hesaplar özelinde rekabet yönünde dezavantajlı olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. 

Konuya ilişkin üye bankalarımız Danışma Komitelerinden görüş talep edilmiş olup yazı ekinde gönderilmektedir. 

Bu bilgiler ışığında Kur Korumalı Mevduat Hesaplarına prim verilmesinin Kurul tarafından değerlendirilmesi. 

KARAR:

Kur korumalı katılma hesabı işleminde, banka nezdinde hesabı açan kişi sermayedar, banka ise mudarip yani işletmeci konumundadır. Katılma hesabı çerçevesinde gerek sermayedarın gerekse bankanın, başka bir açıdan üçüncü kişi olarak konumlandırılması mümkün değildir. Bu itibarla kâr paylaşımı dışında taraflardan birinin üçüncü kişi sıfatıyla diğerine pirim veya başka bir isimle ödeme yapması mudarebe sözleşmesinin yapısına aykırıdır. Bununla birlikte mudarebe sözleşmesinde kâr paylaşım oranlarının tarafların ortak rızasıyla belirlenmesi esas olduğundan tarafların kendi haklarından feragat edebilmeleri de mümkündür. Dolayısıyla işletmeci veya sermayedar, baştan şart koşmamak, vaat etmemek ve teamül haline getirmemek kaydıyla, kendi hesabına düşen kârdan feragat edebilir. İşletmeci aynı kayıtlarla tek taraflı olarak zararın tamamını veya bir kısmını üstlenebilir. Nitekim Danışma Kurulunun 06.01.2022 tarihli “Kur Korumalı TL Katılma Hesapları” konulu kararında Merkez Bankası’nın ilgili düzenlemesine atıfla “…katılım bankalarınca, başta herhangi bir şart koşulmadan kendi iradeleriyle, lehlerine doğan kârdan katılma hesabı sahibi yararına kısmen veya tamamen feragatte bulunabilme durumu söz konusudur. Böyle bir uygulama, ‘katılma hesaplarında kâr getirisinin baştan garanti edilemeyeceği’ kuralı ve buna bağlı olarak da katılım bankacılığının esasını oluşturan “faizsizlik” ilkesi ile çelişmediğinden katılım bankacılığı ilke ve standartlarına aykırılık teşkil etmemektedir” denmiştir. 

Buna göre kur korumalı katılma hesaplarında bankalar, baştan vaat etmemek ve bunun teamül haline geleceği algısına yol açmayacak bir yol izlemek kaydıyla kendi kârlarından kısmen ya da tamamen feragat edebilmenin dışında başka bir ödeme yapamazlar. Bu bağlamda baştan bir teşvik pirimi ödeme garantisi veremezler.

En doğrusunu Yüce Allah bilir.