içtihâd

Bir meselenin çözüme ulaşmasına yönelik büyük çaba sarfetmek anlamına gelen içtihad kelimesi, fıkıh literatüründe önemli bir kavramdır. İnsanoğlunun karşısına çıkacak sınırsız sayıdaki meselede İslam'a uygun hareket etmek gayesiyle sınırlı naslarla çözüm arayışı bu konuda büyük bir çabanın ortaya konulmasını gerektirmiştir. İçtihad yapabilmek için bilgi ve muhakeme yeteneği gerekmektedir. Böylece bir meselede naslarda açıkça belirtilmeyen bir çözüm önerebilmek müctehid diye isimlendirilen kişilere bırakılmış ve onların yönlendirmeleriyle en doğru yol bulunmaya çalışılmıştır. Fakat hicri 3. yüzyıldan itibaren süistimaller göz önünde bulundurularak içtihad kapısının kapandığı şeklinde bir görüş benimsenmiştir. Bu durum sebebiyle bazı alimler İslam'ın dinamik seyrini kaybettiği yönünde görüş bildirmişlerdir. İslam iktisadının güncel meselelerinde çözüm arayışları içtihad konusunu yeniden gündeme getirmiş ve modern dönemde bu konu ilgili alanda yeniden tartışılmaya başlanmıştır.